جرم سرقت یا دزدی و انواع آن؟

جرم سرقت یا دزدی و انواع آن در قانون مجازات اسلامی آمده اند. به موجب ماده 267 قانون مجازات اسلامی سرقت به معنای ربودن مال غیر می باشد. جرم سرقت در یک دسته بندی به دو گروه سرقت حدی و سرقت تعزیری طبقه بندی شده است

جرم سرقت چیست؟

در پاسخ به جرم سرقت چیست؟ باید گفت سرقت یا دزدی یک عمل مجرمانه و غیر قانونی است که در ماده 267 قانون مجازات اسلامی تعریف شده است. در این ماده آمده است که سرقت عبارت از ربودن مال متعلق به غیر است. جرم سرقت در یک دسته بندی کلی به دو گروه جرم سرقت حدی و سرقت تعزیری طبقه بندی می شود. سرقت حدی آن که مجازات ان را شارع تعیین کرده و برای آن شرایطی در نظر گرفته؛ سرقت تعزیری نیز آن است که مجازات ان را قانونگذار تعیین می کند.

با توجه به ماده 267 قانون مجازات اسلامی می توان گفت که اگر کسی مال متعلق به فرد دیگری را برباید، سارق است. متعلق بودن مال به دیگری، هم شخص حقیقی مثل افراد در سطح جامعه را شامل می شود و هم اشخاص حقوقی مثل شرکت ها و اموال دولتی را.

جرم سرقت مانند هر جرم دیگری برای اینکه شکل بگیرد باید دارای سه رکن عنصرقانونی، روانی و مادی باشد. در واقع جمع این سه رکن با یکدیگر باعث می شود آنچه ما به آن جرم سرقت می گوییم ایجاد شود. در ادامه برای آشنایی بیشتر با جرم سرقت مستوجب تعزیر مطالعه مقاله زیر توصیه می گردد.

انواع جرم سرقت

پیش از این به بررسی جرم سرقت پرداخته و گفتیم که سرقت به معنای ربودن مال متعلق به غیر است. مجازات جرم سرقت سرقت با توجه به کیفیت و نحوه ارتکاب جرم متفاوت است. جرم سرقت به دو دسته جرم سرقت حدی و سرقت تعزیری طبقه بندی می شود و در ادامه به بررسی انواع جرم سرقت خواهیم پرداخت.

الف) سرقت حدی: سرقت حدی یک نوع از انواع سرقت است که دارای مجازات حدی است. سرقت حدی دارای شرایط خاصی است. برای اینکه جرم سرقت حدی شکل بگیرد باید تمام شرایط 14 گانه شکل گیری جرم سرقت حدی وجود داشته باشد. در واقع نمی توان شرطی به آن اضافه یا کم نمود. در صورتی که یکی از شرایط جرم سرقت حدی وجود نداشته باشد، سرقت مستوجب حد نخواهد بود و در سایر دسته های جرم سرقت قرار خواهد گرفت.

ب) سرقت تعزیری : به سرقتی تعزیری گفته می شود که سارق شرایط سرقت حدی را نداشته باشد. در این صورت قاضی با توجه به نحوه سرقت برای آن مجازات تعیین خواهد کرد. برای مثال کیف قاپی، یا سرقت همراه با اسلحه یا سرقت همراه با آزار دیگری و …. سرقت تعزیری انواع مختلفی از سرقت را شامل می شود. در واقع در صورتی که ثابت نشود یک سرقت حدی است، تعزیری در نظر گرفته می شود مثل جرم خرید گوشی سرقتی که هیچ موقع نمی تواند شرایط سرقت حدی را داشته باشد.

 مطابق ماده ۶۵۹ قانون مجازات اسلامی” هر کس وسایل و متعلقات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عمومی که به هزینه دولت یا با سرمایه دولت یا سرمایه ‌مشترک دولت و بخش غیر دولتی یا به وسیله نهادها و سازمانهای‌ عمومی غیر دولتی یا موسسات خیریه ایجاد یا نصب شده مانند تاسیسات بهره‌ برداری آب و برق و گاز و غیره را سرقت نماید به ‌حبس از یک تا پنج سال محکوم می‌شود و چنانچه مرتکب از کارکنان سازمان های مربوطه باشد به حداکثر مجازات مقرر محکوم ‌خواهد شد. ”

سرقت حدی

شرایط سرقت حدی : به موجب ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی سرقت در صورتی که دارای تمام شرایط زیر باشد موجب حد است :

الف : شیئ مسروق شرعا مالیت داشته باشد.

ب : مال مسروق در حرز باشد. منظور از حرز عبارتست از محل نگهداری مال به منظور حفظ از دستبرد، مثلا قرار دادن پول در گاوصندوق

پ : سارق هتک حرز کند.

ت : سارق مال را از حرز خارج کند.

ث : هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد.

ج : ارزش مال مسروق در زمان اخراج از حرز، معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد.

ح: مال مسروق از اموال دولتی یا عمومی، وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد.

خ : سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد.

د : صاحب مال از سارق نزد مرجع قضایی شکایت کند.

ذ : صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد.

ر : مال مسروق قبل از اثبات سرقت تحت ید مالک قرار نگیرد.

ز : مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق در نیاید.

ژ : مال مسروق از اموال سرقت شده یا مغضوب نباشد.

مجازات سرقت حدی

مجازات سرقت حدی به موجب ماده ۲۷۸ قانون مجازات اسلامی حد سرقت به شرح زیر است :

الف : در مرتبه ی اول قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است، به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند.

ب : در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی است، به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.

پ : در مرتبه سوم، حبس ابد است.

ت : در مرتبه چهارم، اعدام است هرچند سرقت در زندان باشد.

تبصره : هر گاه سارق، فاقد عضو متعلق قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقت های تعزیری می شود.